NLRP12 geassocieerde periodieke koorts is een zeldzame erfelijke ontstekingsziekte. Het verantwoordelijke gen is NLRP12. Het speelt een rol in ontstekingsreacties. Patiënten hebben herhaalde koortsaanvallen, gepaard met uiteenlopende klachten zoals hoofdpijn, huiduitslag, gewrichtspijn en gewrichtszwelling. Koude kan de verschijnselen uitlokken. Onbehandeld is de ziekte zeer hinderlijk, maar niet levensbedreigend. De ziekte is erg zeldzaam. Over de gehele wereld zijn nog geen 10 patiënten bekend.

NLRP12 geassocieerde periodieke koorts is een genetische aandoening. Het verantwoordelijke gen heet NLRP3 Mutaties in het gen leiden tot een verhoogde functie van het eiwit waardoor ontstekingsreacties versterkt worden. Deze versterkte ontstekingsreacties zijn verantwoordelijk voor de klinische verschijnselen die bij de ziekte gezien worden.

NLRP12 geassocieerde periodieke koorts is een autosomaal dominante ziekte. Dat betekent dat de ziekte doorgegeven wordt door één van de ouders die zelf ook een abnormaal exemplaar van het NLRP12 gen heeft. Aangezien we twee exemplaren van elk gen hebben is het risico dat een aangedane ouder een gemuteerd exemplaar doorgeeft aan het kind en daarmee de ziekte doorgeeft 50%. Het komt ook voor dat er nieuwe mutaties optreden. Dat betekent dat geen van de ouders de ziekte heeft en dat de mutatie in het NLRP12 gen is opgetreden in het kind. In dat geval is de kans dat een volgend kind in het gezin NLRP12 geassocieerde periodieke koorts krijgt extreem laag. NLRP12 geassocieerde periodieke koorts heeft een variabele expressie. Dat betekent dat mensen die het gemuteerde gen hebben niet allemaal evenveel last daarvan hebben. Soms kan het zelfs zo mild zijn dat er helemaal geen verschijnselen optreden.

De ziekte is het gevolg van een genmutatie. Meestal is die doorgegeven door één van de ouders, die drager is van de mutatie. Deze drager kan daar zelf ook last van hebben, maar dat hoeft niet. De ziekte kan niet voorkomen worden.
NLRP12 geassocieerde periodieke koorts is niet besmettelijk.

Het belangrijkste kenmerk is koorts. De koorts duurt zo’n 5-10 dagen en herhaalt zich met onregelmatige tussenpozen. De koortsaanvallen gaan gepaard met uiteenlopende verschijnselen. Voorbeelden zijn hoofdpijn, gewrichtspijn, gewrichtszwelling en spierpijn. Een opvallend verschijnsel is huiduitslag. Het zijn verspringende bultjes en vlekken die lijken op netelroos maar doorgaans niet jeuken. De hevigheid van de huiduitslag verschilt van patiënt tot patiënt en kan ook in de loop van de tijd variëren. Vaak worden de aanvallen uitgelokt door blootstelling aan koude omgevingstemperatuur. Verschijnselen beginnen 1 tot 2 uur na blootstelling aan lage temperaturen of na belangrijke veranderingen van temperatuur De invloed van NLRP12 geassocieerde periodieke koorts op de kwaliteit van leven hangt af van de frequentie en intensiteit van de ziekteverschijnselen. Late complicaties zoals doofheid zijn beschreven. Amyloïdose, een schadelijke neerslag van ontstekingseiwitten in organen zoals de nier, is (nog) niet beschreven bij NLRP12 geassocieerde periodieke koorts.

Er is een grote variatie in ernst van de verschijnselen tussen verschillende patiënten. Zelfs bij dezelfde patiënt kunnen de aanvallen sterk wisselen in duur en heftigheid. Als kinderen ouder worden, komen de koortsaanvallen doorgaans minder vaak en zijn ze ook minder heftig. Toch houden de meeste volwassenen wel last van de ziekte. Soms ontwikkelen volwassenen slechthorendheid.

De diagnose NLRP12 geassocieerde periodieke koorts is gebaseerd op de klinische verschijnselen, de ziektegeschiedenis van de patiënt en de familiegeschiedenis. De diagnose kan alleen door genetisch onderzoek worden bevestigd. Onderscheid tussen NLRP12 geassocieerde periodieke koorts en andere ontstekingsziekten (CAPS) kan moeilijk zijn door de overlappende verschijnselen. Oogheelkundig onderzoek, in het bijzonder oogspiegelen, onderzoek van de hersenvloeistof (ruggenprik) en röntgenfoto’s kunnen helpen bij het onderscheid tussen deze verwante ziekten, maar uiteindelijk geeft genetisch onderzoek de doorslag.

Onderzoeken:
● Bloedonderzoeken: Genetisch onderzoek is nodig om de diagnose te stellen. Bepalingen als de bloedbezinkingssnelheid (“bezinking” , BSE), CRP, serum Amyloid-A-eiwit (SAA), volledig bloedbeeld en fibrinogeen kunnen tijdens een aanval de mate van ontsteking vastleggen. Deze worden herhaald als de klachten voorbij zijn om te zien of de ontsteking wel geheel tot rust komt.
● Urineonderzoek: een urinemonster wordt onderzocht op de aanwezigheid van eiwit of rode bloedcellen. Hoewel amyloïdose nog niet is beschreven bij NLRP12 geassocieerde periodieke koorts, zal de arts wel op deze mogelijke complicatie alert blijven. Amyloïdose kan worden herkend aan een verhoogd eiwitgehalte in de urine

NLRP12 geassocieerde periodieke koorts kan niet genezen worden want het is een genetische aandoening. Er is geen bewezen methode om aanvallen te voorkomen. De verschijnselen kunnen met pijnstillers en ontstekingsremmende medicijnen worden onderdrukt. Dankzij vooruitgang in inzicht in het ontstaan van deze aandoening worden er nu nieuwe veelbelovende behandelingen onderzocht.

Therapieën voor NLRP12 geassocieerde periodieke koorts zijn onder andere niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAID’s), zoals diclofenac en indometacine; corticosteroïden, zoals prednisolon. Mogelijk is remming van het ontstekingseiwit Interleukine-1 (IL-1) effectief. Het bekendste geneesmiddel dat IL-1 remt is anakinra (Kineret ®). Anakinra wordt in dagelijkse onderhuidse injecties gegeven. Huidirritatie ter plaatse van de injecties treedt vaak op. Geen van deze behandelingen is bewezen effectief, maar er zijn sommige patiënten die er zeker baat bij hebben.

De bijwerkingen van de behandeling hangt af van de gebruikte geneesmiddelen. NSAID’s kunnen hoofdpijn, maagzweren en nierschade veroorzaken. Corticosteroïden en recombinante eiwitten verhogen de vatbaarheid voor infecties. Daarnaast kunnen, corticosteroïden uiteenlopende bijwerkingen veroorzaken.
Hoe lang de behandeling moet worden voortgezet is onzeker. Normaal neigt de ziekte tot verbetering naarmate patiënte ouder worden. Daarom is het waarschijnlijk verstandig om te proberen geneesmiddelen te staken bij patiënten bij wie de ziekte tot rust lijkt te zijn gekomen.
Er zijn geen gepubliceerde onderzoeken over effectieve alternatieve of complementaire behandelingen.

Kinderen die actieve ziekteverschijnselen hebben of met geneesmiddelen worden behandeld moeten ten minste twee keer per jaar hun bloed en urine laten controleren.

Het is een levenslange ziekte, hoewel met de jaren de klachten kunnen afnemen. De lange-termijn prognose (voorspeld beloop en uitkomst) van de ziekte is dat NLRP12 geassocieerde periodieke koorts is een levenslange ziekte, hoewel met de jaren de klachten kunnen afnemen. Zeer zelden kunnen patiënten orgaanschade, met name gehoorsverlies, ontwikkelen. Doordat NLRP12 geassocieerde periodieke koorts erg zeldzaam is en pas sinds kort is ontdekt, is de lange termijn prognose niet goed bekend.