NLRP12

Sebebiyet

NLRP12 ilişkili periyodik ateş genetik hastalıktır. Sorumlu gen NLRP3 olarak adlandırılır ve gende mutasyonlar proteinin fonksiyonunu arttırır ve bu sebeple iltihap reaksiyonları güçlenir. Bu güçlü iltihap reaksiyonları bu hastalıkta görülen klinik bulgulara sebebiyet verir.

NLRP12 ilişkili periyodik ateş otosomal dominant hastalıktır. Yani NLRP12 geninin anormal kopyasını barındıran velilerden biri hastalığı çocuğuna geçirir. Her genden iki kopya bulunduğu için hasta olan velinin çocuğuna mutasyona uğramış kopyasını ve bununla birlikte hastalığını aktarması ihtimali %50’dir. Yeni mutasyonlar da ortaya çıkabilir. Bu da velilerin hasta olmaması ancak NLRP12 geni mutasyonunun çocukta meydana gelmesi anlamına gelir. Bu durumda ailenin bir sonraki çocuğunda NLRP12 ilişkili periyodik ateş çıkması çok düşük ihtimaldir. NLRP12 ilişkili periyodik ateş değişken olarak ortaya çıkar. Bu da mutasyona uğramış gene sahip olan kişilerin hepsinde şikâyetlerin aynı ağırlıkta olmaması anlamına gelir. Hatta bazen o kadar hafiftir ki, hiç şikâyet oluşmaz.

Hastalık gen mutasyonunun bir sonucudur. Çoğunlukla mutasyonu taşıyan velilerden biri tarafından aktarılır. Taşıyıcı da hasta olabilir ama olmayabilir de. Hastalık önlenemez.

NLRP12 ilişkili periyodik ateş bulaşıcı değildir.

Belirtiler

En önemli özellik ateştir. Ateş 5-10 gün sürer ve değişken aralıklarla tekrar eder. Ateş ataklarına çeşitli belirtiler eşlik eder. Baş ağrısı, eklem ağrısı, eklem şişliği ve kas ağrısı bunların örnekleridir. Cilt döküntüsü dikkat çeken bir özelliktir. Kurdeşen benzeri lekeler ve kabarcıklar oluşur ancak kaşıntı yapmaz. Cilt döküntüsünün ağırlığı hastaya göre ve zamanla da değişkenlik gösterir. Ataklar sıklıkla soğuk havalarda tetiklenir. Belirtiler soğuk havalara maruz kaldıktan 1, 2 saat sonra veya önemli ısı değişikliklerinden sonra başlar. NLRP12 ilişkili periyodik ateşin hayat kalitesi üzerindeki etkisi hastalık belirtilerinin sıklığı ve ağırlığına bağlıdır. Sağırlık gibi geç evre komplikasyonlar da tanımlanmıştır. Böbrek gibi organlarda iltihap proteinlerinin zararlı birikimi olan amiloidoz (henüz) NLRP12 ilişkili periyodik ateşte tanımlanmamıştır.

Farklı hastaların belirtilerinin ağırlığı arasında ciddi farklılıklar vardır. Aynı hastada bile atakların süresi ve ağırlığı değişkenlik gösterebilir.

Çocuklar yaşlandıkça ateş atakları daha hafif ve daha az olur. Çoğu yetişkin yine de hastalık belirtileri gösterir. Bazı yetişkinlerde işitme kaybı meydana gelir.

Teşhis

NLRP12 ilişkili periyodik ateş teşhisi klinik belirtiler, hastalık geçmişi ve hastanın soy geçmişine bağlıdır. Teşhis sadece genetik araştırma ile konulabilir. NLRP12 ilişkili periyodik ateş ve diğer iltihap hastalıkları (CAPS) arasında ayrım yapmak benzer belirtiler sebebiyle zor olabilir. Oftalmolojik araştırma (özellikle fundoskopi) beyin sıvısı araştırması (sırt iğnesi) ve röntgen fotoğrafları bu birbiriyle bağlantılı olan hastalıkları ayırmakta yardımcı olabilir ancak genetik araştırma belirleyicidir.

Araştırmalar:

●      Kan tahlilleri: Teşhis koymak için genetik araştırma şarttır. Kan sedimentasyon hızı (‘sedimentasyon’, BSE), CRP, serum, amiloid A proteini (SAA), tam kan araştırması ve fibrinogen teşhisleri atak sırasında iltihabın ağırlığını ortaya koyabilir. Şikâyetler geçince iltihabın yatışıp yatışmadığını değerlendirmek için bu testler tekrar edilir.

●      İdrar tahlili: idrar örneği alınarak protein veya alyuvar varlığı araştırılır. Amiloidoz NLRP12 ilişkili periyodik ateşte henüz tanımlanmamış ise de hekim bu olası komplikasyona dikkat edecektir. Amiloidoz idrardaki yüksek protein seviyesinden belirlenebilir.

Tedavi

NLRP12 ilişkili periyodik ateş, genetik hastalık olduğundan, iyileşmez. Atakları önlemek için kanıtlanmış bir metot yoktur. Bu belirtiler ağrı kesici ve iltihap bastırıcı ilaçlarla hafifletilebilir. Bu hastalıkların meydana gelmesi hakkında artan bilgi sayesinde şu anda yeni, ümit verici tedaviler araştırılmaktadır.

NLRP12 ilişkili periyodik ateş tedavileri diclofenac ve indometacine gibi steroid olmayan iltihap bastırıcı ilaçlar (NSAID) ve prednizolon gibi kortikosteroidlerden oluşur. İnterlökin-1 (IL-1) iltihap proteininin bastırılması da etkili olabilir. En iyi bilinen IL-1 frenleyici ilaç anakinra (Kineret ®) ilacıdır. Anakinra günlük olarak deri altına enjekte edilir. Enjeksiyon alanlarında sıklıkla deri tahriş olabiliyor. Bu tedavilerden hiç birinin etkinliği kanıtlanmamıştır ancak bazı hastalar kesinlikle fayda görmektedir.

Tedavinin yan etkileri kullanılan ilaçlara bağlıdır. NSAID baş ağrısı, mide ülseri ve böbrek hasarı oluşturabilir. Kortikosteroidler ve rekombinan proteinler enfeksiyon kapma olasılığını yükseltir. Ayrıca kortikosteroidlerin çeşitli yan etkileri olabilir.

Tedavinin ne kadar sürmesi gerektiği bilinmemektedir. Normalde hastalar yaşlandıkça hastalık hafifler. Bu sebeple hastalığı hafifleyen kişilerde ilaçları kesmeye çalışmak iyi bir fikir olabilir.

Etkin alternatif veya destekleyici tedavilere ilişkin yayınlanan araştırmalar yoktur.

Aktif hastalık belirtileri olan veya ilaçlarla tedavi edilen çocuklar yılda en az iki defa kan ve idrar tahlili yaptırmalıdır.

Prognoz

Hayat boyu süren hastalıktır ancak şikâyetler yıllar geçtikçe azalabilir.

Uzun vadeli prognoz (tahmin edilen seyir ve sonuç) NLRP12 ilişkili periyodik ateşin ömür boyu süren bir hastalık olduğunu ancak şikâyetlerin yıllar geçtikçe azalabileceğini içermektedir. Nadir durumlarda hastalarda, özellikle işitme kaybı olmak üzere, organ hasarı oluşabilir. NLPR12 ilişkili periyodik ateş çok nadir görüldüğünden ve daha yeni keşfedildiğinden uzun vadeli prognoz tam bilinmemektedir.