Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID)
Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (
NSAID) bütün jüvenil idiyopatik artriti (JIA) ve diğer pediyatrik romatik hastalıklarda en önemli tedavidir. Bunlar iltihap ve ateş frenleyici ilaçlardır. En çok kullanılan ilaçlar diclofenac, naproxen ve ibuprofen’dir. Aspirin ağır yan etkileri ihtimali sebebiyle daha az kullanılır. Bir NSAİD’in etki göstermeyip, diğerinin etki göstermesi mümkündür. Bu etkinliği ön görülemiyor. İltihaba ilişkin en iyi etkiyi birkaç hafta sonra gösteriyor.
NSAİD’lere çocuklar genellikle iyi tepki verirler. Yetişkinlerde en sık rastlanan yan etkisi olan mide şikayetleri çocuklarda daha az görülmektedir. Mide şikayetleri oluşursa mide koruyucu ilaçlar verilebilir.
(Prednison gibi) kortikosteroidler en etkili iltihap frenleyici ilaçlardır ancak kullanımı sınırlıdır. Bunun sebebi kortikosteroidlerinin, osteoporoz, fazla kilo, yüksek tansiyon, bir tür şeker hastalığı ve yavaşlatılmış boy gelişimi gibi fazla yan etkileri olabilmesidir.
Kortikosteroidler böbrek, akciğer, beyin ve kalp gibi organların iltihaplanabildiği romatik hastalıkların tedavisinde önemlidir. Ayrıca kortikosteroidlerin, romatik hastalıklarda çok yüksek olabilen ateş üzerinde iyi etkisi vardır. Kortikosteroidler hayati tehlikeye yol açan komplikasyonları önlemekte de kullanılır. Son olarak kortikosteroidler diğer ilaçların etki göstermesi için gereken zaman zarfında da kullanılır.
Lokal kortikosteroid
Göz damlaları
İridosiklit tedavisinde kullanılır. Daha ağır vakalarda kortikosteroid barındıran peribulber enjeksiyonların (göz küresinin içine) veya sistemik kortikosteroidlerin verilmesi gerekebilir.
Eklem enjeksiyonları
Eklemlere enjeksiyon bir veya birden fazla eklem iltihaplandıysa, hareket kısıtlılığı oluştuysa veya çocuk için eklemlerden biri çok ağrılı ise, uygulanabilir. Enjekte edilmesi gereken ilaç kortikosteroid’dir ve birkaç ay etkisini gösterir. İlaç lokal olarak ekleme enjekte edildiğinden, vücuda yayılmaz ve çok az yan etkisi olur. Eklem enjeksiyonu çocuğun yaşına, eklem türüne ve tedavi edilecek eklem sayısına bağlı olarak lokal anestezi veya (küçük çocuklarda) narkoz altında yapılabilir. Aynı eklemde yılda 3-4 enjeksiyondan fazla tavsiye edilmemektedir. Eklem iğneleri ağrı ve sertliği daha hızlı gidermek için veya başka bir ilaç etkisini gösterene kadar farklı bir terapi ile birleştirilir.
Kolsişin
Kolsişin veya asetiltrimetilkolsişin sonbahar çiğdemi bitkisinden izole edilen bir maddedir. Kolsişin daha önce kanser tedavisinde kullanılmaktaydı. Madde ayrıca gut hastalığına karşı etkilidir. Kolsişin’in gut üzerindeki etkisi nötrofil granülosit üretiminin frenlenmesidir. İlaç başarıyla Ailevi Akdeniz ateşinde kullanılır. Aküt perikardit tedavisindeki başarısı da araştırılmıştır. En sık rastlanan yan etkileri karın ağrısı, bulantı, kusma, ishaldir.
Son yıllarda ‘biyolojik ilaçlar’ olarak adlandırılan çok fazla yeni ilaç tanıtılmıştır. Hekimler bu terimi metotreksat veya leflunomid maddelerinin aksine belirgin sitokin veya reseptörlere odaklanan ve canlı hücrelerle üretilen ilaçlar için kullanır.
Biyolojik ilaçlar çok pahalıdır ve uzun vadede yan etkileri tam bilinmemektedir. Biyolojik ilaçlar bu sebeple kolaylıkla verilmez. Bu biyolojik ilaçların en sık rastlanan yan etkileri enfeksiyon ve alerjik reaksiyonları riskinin yükselmesidir. Bazı biyolojik ilaçlara başlamadan önce (özellikle TNF karşıtı), (tüberküloz gibi) gizli enfeksiyonların var olup, olmadığını tespit etmek için ek araştırma yapılır. Biyolojik ilaçlar kullanıldığında bazı aşılar yapılamamaktadır. Tedavi eden hekimle bunu önceden görüşmek tavsiye edilir.
Not: Bu video Felemenkçe, ancak altyazılar hala çalışıyor!
TNF karşıtı ilaç (infliximab, adalimumab, etanercept, golimumab)
TNF karşıtı ilaçlar seçici bir şekilde iltihap sürecinde esaslı faktör olan TNF’yi bloke eder. Bunlar tek başına veya metotreksat ile birlikte kullanılır. TNF karşıtı ilacın etkisi hangi ilacın kullanıldığına bağlı olarak 4-8 hafta sonra belli olur. Etanercept hafta bir veya iki defa cilt altına uygulanır. Adalimumab iki haftada bir cilt altına uygulanır ve infliximab 4-8 haftada 1 x serum şeklinde damar yolundan uygulanır. Golimumab ve certolizumab başka maddelerdir ve şu anda yetişkinlerde araştırılan ve gelecekte çocuklarda da kullanılabilecek başka moleküller de vardır.
İnterlökin 1 karşıtı ilaç (anakinra ve canakinumab) ve interlökin 6 karşıtı ilaç (tocilizumab)
Bu ilaçlar özellikle sistemik JIA ve periyodik ateş nöbetleri gibi otoinflamatuar hastalık belirtilerinin tedavisinde önemlidir.
Anakinra günde 1 x cilt altına enjekte edilir ve sistemik çocuk romatizması (S-JIA) hastalarına ve ateş sendromu olan çocuklara verilir. Canakinumab IL-1 karşıtı ilacın uzun etkili versiyonudur ve 4-8 haftada 1 x verilmesi yeterlidir. Tocilizumab, serum veya cilt altı enjeksiyonları şeklinde verilir. Anakinra’nın en sık görülen yan etkisi 7-10 gün enjeksiyon yaptıktan sonra lokal deri reaksiyonudur. Bu şikayetleri azaltmak için antihistamin veya lokal steroid kremi verilebilir. Enjeksiyonlara devam edilmesi önemlidir. Cilt reaksiyonu kendiliğinden geçer.
Daha fazla ilaç bilgisi için www.gronitis.nl adresini ziyaret ediniz.
