CANDLE

Lipodistrofili Kronik Atipik Nötrofil Dermatoz

Özet

Lipodistrofili Kronik Atipik Nötrofil Dermatoz ve Yüksek Ateş (CANDLE) proteazom bağlantılı otoinflamatuar sendromlara giren nadir rastlanan otoinflamatuar hastalıklardandır. Bu hastalığı bulunan kişilerde tekrar eden yüksek ateş epizotları, mor renkli şiş göz kapakları, mor lezyon bırakan ve birkaç gün/hafta süren deri problemleri, kas atrofisi, progresif lipodistrofi, artralji ve eklem kasılmaları meydana gelir.

Belirtiler

Hastalık doğuştan iki hafta ila altı ay sonra başlar. Çocukluk yıllarında belirtiler tekrar eden ateş ve birkaç gün ila birkaç hafta kadar süren ve morluk bırakan kırmızı halka şeklinde deri rahatsızlıkları olarak baş gösterir. Yüzdeki karakteristik belirtiler ise mor göz kapakları ve şiş dudaklardır.
Lipodistrofi (yağ dokusunun azalması) çoğu zaman geç çocuk yaşlarda ve bütün hastalarda ortaya çıkar (özellikle yüz ve üst ekstremitelerde) ve çoğu zaman büyüme yavaşlaması ile ilişkilendirilir.
Artriti (eklem iltihabı) eşlik etmeyen artraljiye (eklem ağrısı) çoğu hastada rastlanır ve zaman geçtikçe ciddi eklem kasılmaları meydana gelir (eklemlerde hareket kısıtlılığı). Diğer pek rastlanmayan belirtiler konjunktivit, nodüler episklerit, kulak ve burun kıkırdağı iltihabı ve aseptik menenjit (bulaşıcı olmayan menenjit) ataklarıdır. Lipodistrofi progresiftir (daha kötüye gider) ve geri dönüşümü olmaz.

Sebebiyet

CANDLE nadir rastlanan bir hastalıktır. Şu anda literatürde 60 vaka bilinir ancak başka teşhisi konulamayan vakalar da muhtemelen vardır. CANDLE hastalığına yol açan mutasyona uğramış (DNA’da hata) genle (PSMB8 gen mutasyonu) doğan çocuk bu hastalığa kapılır. Bu mutasyondan dolayı proteazomlar daha az çalışır. Bu proteazomlar normalde hücrelerin atıklarını geri dönüştürür. Bu gen doğru işlev göstermediğinde protein atıkları vücudun hücrelerinde birikir. Ayrıca interferon genlerinin etkinleştirilmesine yol açar ve bu iltihap reaksiyonuna sebep olabilir.

İrsiyet

Bu hastalık otosomal resesif hastalık olarak aktarılır (yani cinsiyetle alakalı değildir ve velilerden hiç birinin hastalık belirtisi göstermesine gerek yoktur). Aktarım kapsamında bir kişinin CANDLE hastalığına yakalanması için, bir anneden ve bir babadan olmak üzere iki mutasyona uğramış geni bulunması gerekir. Yani her iki veli de genellikle geni taşır ancak hasta olmaz (taşıyıcıda sadece mutasyona uğramış örnek bulunur ancak hastalık bulunmaz). CANDLE hastası çocuğu olan velilerin diğer çocuklarının da CANDLE hastası doğması ihtimali %25’dir. Doğum öncesi teşhis mümkündür.

Teşhis nasıl konulur

Öncelikle çocuğun hastalık belirtilerini göz önünde bulundurarak CANDLE hastalığından şüphe edilmelidir. CANDLE genetik analizle ortaya çıkarılabilir. CANDLE teşhisi hastanın, her bir veliden bir tane olmak üzere iki mutasyona uğramış geni varsa, konulur.

Tedavi

CANDLE sendromu için henüz etkin bir tedavi yoktur. Yüksek dozda steroitler (günde 1-2 mg/kg) ile deri rahatsızlıkları, yüksek ateş ve eklem ağrısı gibi bazı belirtilerin iyileştiği kanıtlanmıştır ancak bu belirtiler sıklıkla tekrar ediyor. Tumor necrosefactor alfa (TNF-alfa) bastırıcıları bazı hastalarda geçici düzelmeye yol açıyor ancak diğerlerinde ise hastalığı ağırlaştırıyor. Bağışıklık sistemini bastıran tocilizumab ilacının pek etkili olmadığı görülmüştür. Şu anda JAK kinaz bastırıcıların kullanımını içeren deneysel araştırmalar devam etmektedir.

Prognoz

CANDLE hayat boyu devam eden bir hastalıktır. İrsi bir hastalık olduğundan tamamıyla tedavi edilmesi mümkün değildir. Bu hastalığı bulunan çocukların hepsi ağır hastadır ancak semptomları ve ciddiyeti çocuktan çocuğa göre farklılık gösterebilir. Aynı ailede bile bu hastalığı olan bütün çocuklar eşit derecede hasta olmaz. Kısıtlı aktivite, yüksek ateş, ağrı ve tekrar eden ağır iltihap epizotları sebebiyle hastaların hayat kalitesi etkilenir. Yaşam süresi kısıtlı olabilir. Daha iyi ilaçlar bulunduğunda belki gelecekte hastalık daha iyi kontrol altına alınabilir.