PAPA sendromu

Piyojenik Artrit Piyoderma gangrenozum

Özet

PAPA çocuk yaşlarda baş gösteren çok nadir rastlanan bir hastalıktır. PAPA, Piyojenik (enfeksiyon olmaksızın irin eşlik eden) Artrit (eklem iltihabı) Piyoderma gangrenozum (cilt ülseri problemi) ve akne kelimelerinin kısaltmasıdır. İrsi hastalıktır. Tedavi inflamasyon bastırıcı ilaçlardan oluşur.

Belirtiler

Bu hastalıkta en sık rastlanan semptomlar artrit (eklem iltihabı), piyoderma gangrenozum (cilt ülseri problemi) ve aknedir. Hastada her üç semptomun aynı anda ortaya çıktığı çok nadir görülmüştür. Artrit daha çok çocuk yaşlarında baş gösterir (ilk epizot 1-10 yaş arası meydana gelir). Genellikle her seferinde bir eklem etkilenir. Etkilenen eklem şişer, ağrır ve kızarır. Klinik belirtiler septik artrite (eklemde bakteri sebebiyle oluşan artrit) benzer. PAPA sendromu artrit eklemin ve komşu kemiğin kıkırdağına zarar verebilir. Büyük cilt ülserleri daha sonra oluşur ve genellikle her iki bacakta baş gösterir. Sistik akne ergenlik döneminde oluşur ve yetişkinlerde yüz ve gövdede çıkabilir. Semptomlar genellikle ciltte veya eklemde küçük bir lezyon sebebiyle oluşur.

Sebebiyet

PAPA sendromu genetik hastalıktır ve PSTPIP1 geninin temelinde oluşan küçük değişiklikler (mutasyonlar) sebebiyle oluşur. PAPA hastalığında mutasyona uğrayan gen PSTPIP1 olarak anılır. Mutasyonlar bu genin ürettiği proteinin etkinliğini değiştirir. Bu protein iltihap reaksiyonunun düzenlenmesinde rol alır. PAPA sendromu bulaşıcı değildir.

İrsiyet

PAPA sendromu otosomal dominant hastalık olarak aktarılır. Yani cinsiyete bağlı değildir. Bu da çoğu durumda velilerden birinde hastalık belirtilerinin olduğu anlamını taşır.

Ailenin farklı nesillerinde bu hastalığa rastlanabilir. PAPA sendromu olan bir kişinin çocuğunda da PAPA sendromu çıkması %50 ihtimaldir.

Teşhis

PAPA sendromu öncelikle klinik bulgulara göre teşhis edilir. Tekrar eden antibiyotiğe tepki vermeyen ağrılı eklem iltihabı periyotları halinde (bakteriyel artritin aksine) PAPA sendromu düşünülmelidir. Artrit ve cilt problemleri aynı anda oluşmayabilir ve her hastada ortaya çıkmayabilir. Benzer şikâyetleri olan aile fertleri detaylıca araştırılmalıdır. Sendrom otosomal dominant aktarıldığından çoğunlukla diğer aile fertlerinde benzer şikâyetler olur. Kan tahlili ile PAPA sendromuna dair klinik şüphe desteklenebilir ancak kesin olarak onaylanamaz.

PSTPIP1 geninde DNA mutasyonlarının tespit edilmesi için genetik araştırma lazımdır.

Tedavi

PAPA sendromu genetik hastalık olduğundan iyileştirilemez.

Doğru tedavi ile eklemdeki iltihap reaksiyonu hasarı önlemek için sınırlandırılabilir.

Bu durum cilt problemleri için de geçerlidir ancak ilaçlara çok yavaş tepki verir.

PAPA sendromunun tedavisi çeşitli belirtilere bağlıdır. Artrit halinde ağızdan veya doğrudan ekleme uygulanan kortikosteroidler verilir. İlaçların pek etki etmemesi ve iltihap geri gelmesi gibi bazı durumlarda uzun süreli kortikosteroid kullanımı gerekli olabilir. Piyoderma gangrenozum ağızdan alınan kortikosteroidlere biraz tepki gösterir ve lokal bağışıklık ve iltihap bastırıcı ilaçlarla da tedavi edilebilir. İlaçlara tepki yavaş olabilir ve ülserler çok ağrılı olabilir. Yakın tarihte bazı vakalarda hem cilt ülserlerine hem de artrite biyolojik ilaçların iyi tepki verdiği ortaya konulmuştur. Bu biyolojik ilaçlar iltihap reaksiyonunu başlatmaya yarayan maddeler IL-1 ve TNF’yi bastırır.

Prognoz

Hastalığın seyri her çocukta aynıdır. Mutasyona uğramış geni taşıyan birey semptom göstermeyebilir veya hafif semptom gösterebilir (değişken penetrans). Semptomlar çocuk yaşlandıkça değişebilir ve hafifleyebilir.

Eklem hasarı oluşmuş ise hareket kısıtlılığı ve erken eklem aşınması (= artroz) meydana gelebilir. Aküt artrit atakları çocuğun gündelik hayatını kısıtlayabilir. Doğru tedavi ile normalde hızlı iyileşme sağlanır. Piyoderma gangrenozum çok ağrılı olabilir ve tedaviye geç tepki verir. Yüzde piyoderma gangrenozum hastalarda çok endişeye yol açabilir. Kişinin öz imgesi, öz güveni ve duygusal durumu zarar görebilir. Psikolojik yardım bu durumda tavsiye edilir. PAPA sendromu olan çocuklar okula gidebilir ve spor yapabilir. Daha sonra cinsellik, doğum kontrolü ve çocuk sahibi olmakta da sorunlar çıkabilir. Bu çocukların ortalama %50’sinde PAPA sendromu olur.