TRAPS

TNF reseptör ile ilişkilendirilen periyodik sendrom

 

Bu hastalık nedir:

TRAPS bir iltihap hastalığıdır ve tekrar eden çok yüksek ateş atakları eşlik eder. Ataklar ortalama bir ila üç hafta sürer. Yüksek ateşe mide ağrısı, kusma, ishal, kırmızı ağrılı eklemler, cilt döküntüsü, kas ağrısı ve göz yuvası çevresinde şişlik eşlik edebilir. Geç evrelerde böbrekler de zarar görebilir. Bir ailede çeşitli kişilerde aynı şikâyetler meydana gelebilir.

Sebebiyet

TRAPS TNFRSF1A geninde sapma sebebiyle ortaya çıkar. Bu gen protein tümörü nekroz faktör reseptör I (TNFRI) için bilgileri içerir. Bu proteinde sapması bulunan hastalarda yüksek iltihap reaksiyonu oluşur. TRAPS ismi de buradan gelir.

Belirtiler

En önemli şikâyetler bir ila üç hafta süren ve titreme ve ağır kas ağrısı eşlik eden tekrar eden ateş ataklarıdır. Ayrıca deri ve kaslarda iltihap reaksiyonunun sebebiyet verdiği ciltte ağrılı kızarıklık oluşabilir. Birçok hasta atak başlangıcında git gide artan ciddi kas ağrısı yaşar. Ağrı kolda veya bacakta bölgesel olarak başlar ve daha sonra diğer ekstremitelere dağılır. Cilt tahrişi daha sonra eklenir. Aynı zamanda mide bulantısı ve kusma dahil olmak üzere diffüz karın ağrısı da eşlik edebilir. Gözü koruyan zar (konjunktiv) iltihaplanabilir veya göz çevresi kızarık ve şiş olabilir.

Teşhis

Klinik seyir ve aile geçmişini dikkate alarak uzman TRAPS hastalığından şüphe edebilir. Çeşitli kan testi ile atak sırasında iltihap reaksiyonu tespit edilebilir. Ancak genetik araştırmayla kesin olarak bir kişinin TRAPS hastası olup, olmadığı söylenebilir.

 

Tedavi

Şu anda hastalığı önlemek veya tedavi etmek için tedaviler yoktur. Spesifik olmayan antiinflamatuar ilaçlar ile atak sırasında belirtiler hafifletilebilir. Yüksek dozda steroitler etkili olabiliyor ancak uzun süreli kullanım ciddi olumsuz etkilere yol açabiliyor. Bu sebeple sadece az atakları olup, aralarda birkaç ay boyunca sağlıklı olan kişiler için tavsiye edilir. Hastalık basit ilaçlarla hafifletilemediğinde interlökin-1beta iltihap proteini bastıran ilaçların faydalı olduğu görülmüştür. Canakinumab ve anakinra ilaçları interlökin-1 bastırıcıların örnekleridir. Canakinumab çok pahalı ama etkilidir: Hastaların 3/4’ü ataklardan kurtulabiliyor ve diğerlerinin atak sayısı ciddi derecede azalıyor. Her 4-8 haftada bir deri altına enjekte edilmesi gerekir. Anakinra ilacına daha az araştırma yapılmıştır. Bu daha ucuzdur ancak her gün enjekte edilmesi gerekir.

İnterlökin-1 bastırıcıların yan etkileri.

Interlökin-1 enfeksiyonlara karşı bağışıklık için önemlidir. Canakinumab ve anakinra ilaçlarının en önemli yan etkileri, kulak iltihabı, akciğer iltihabı ve impetigo gibi bakteriyel enfeksiyonların riskini arttırmalarıdır. Bu ilaçlarla tedavi edilen çocukların bütün aşılarının yapılmış olması bu sebeple çok önemlidir. Enfeksiyonlar da hızlıca antibiyotikle tedavi edilmelidir.

Diğer önemli yan etkisi enjeksiyon alanında ağrıdır. Özellikle anakinra ilacında bu husus rol oynamaktadır.

Prognoz

TRAPS hayat boyu devam eden bir hastalıktır. Hastalar yaşlandıkça hastalığın da azaldığı görülmektedir. TRAPS hastalığındaki en önemli komplikasyon amiloidoz gelişimidir. Amiloid bağırsak, deri, kalp ve özellikle böbrekler gibi organlarda yoğunlaşan iltihap proteinidir. Bu protein yoğunlaşması etki ettiği iç organın fonksiyonlarını bozmaktadır. Böbreklerde sonuç olarak böbrek yetmezliğine yol açabilir ve diyaliz veya nakil gerekli görülebilir. Bu tehlikeli komplikasyon muhtemelen iltihaplanmayı örneğin interlökin-1 bastırıcıları ile önleyerek iyi bir şekilde önlenebilir.

 

İrsiyet

TRAPS irsidir ve otosomal dominant aktarıma tabidir. Yani, TNFRSF1A gen kopyalarının birinin zedelenmesi, hastalığın meydana gelmesi için yeterlidir. Otosomal dominant hastalığı bulunan birinin çocuğuna etkilenen geni aktarma ve bununla birlikte çocuğunun hastalanması ihtimali 2’de 1’dir (%50). Hasta olan velinin çocuğuna iyi geni aktarma ihtimali 2’de 1’dir (%50). Bu durumda hastalık geçmez.

Nadir rastlanır

Şu anda Hollanda’da TRAPS  hastalığı bulunan yaklaşık olarak altı aile bilinmektedir. Bu ailelerde birden fazla aile ferdi hasta olabilir. Dünya çapında yaklaşık olarak bin hasta bilinmektedir.